सुकन्या समृद्धी योजना (Sukanya Samriddhi Yojana) ही भारत सरकारची एक जबरदस्त योजना आहे, जी मुलींच्या भविष्यासाठी आर्थिक आधार तयार करण्यासाठी डिझाइन केलेली आहे. तुम्ही तुमच्या मुलीच्या शिक्षणासाठी किंवा लग्नासाठी पैसे जमा करायचा विचार करत असाल, तर ही योजना तुमच्यासाठी खूप फायदेशीर ठरू शकते. विशेष म्हणजे, जर तुम्ही या योजनेत वर्षाला एक लाख रुपये जमा केले, तर तुम्हाला मॅच्युरिटीच्या वेळी लाखों रुपये मिळू शकतात. चला, या योजनेची सविस्तर माहिती घेऊया आणि समजून घेऊ की यातून तुम्हाला किती फायदा होऊ शकतो!
सुकन्या समृद्धी योजना म्हणजे काय?
सुकन्या समृद्धी योजना ही भारत सरकारने 2015 मध्ये ‘बेटी बचाओ, बेटी पढाओ’ या उपक्रमांतर्गत सुरू केलेली एक छोटी बचत योजना आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे मुलींच्या शिक्षण आणि लग्नासाठी आर्थिक नियोजन करणे. ही योजना तुम्हाला तुमच्या मुलीच्या नावावर खाते उघडण्याची संधी देते, ज्यामध्ये तुम्ही कमी रकमेपासून गुंतवणूक सुरू करू शकता आणि दीर्घकालीन फायदे मिळवू शकता. यात तुम्ही तुमच्या मुलीच्या जन्मापासून ते ती 10 वर्षांची होईपर्यंत खाते उघडू शकता.
या योजनेचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे यात मिळणारे high interest rate आणि tax benefits. सध्या (2025-26 च्या पहिल्या तिमाहीत) या योजनेचा व्याजदर आहे 8.2% वार्षिक, जो इतर सरकारी बचत योजनांच्या तुलनेत खूपच आकर्षक आहे. शिवाय, ही योजना पूर्णपणे जोखीममुक्त आहे कारण ती सरकारद्वारे समर्थित आहे.
योजनेत गुंतवणूक आणि मॅच्युरिटीचा फायदा
सुकन्या समृद्धी योजनेत तुम्ही किमान 250 रुपये आणि कमाल 1.5 लाख रुपये प्रति वर्ष जमा करू शकता. जर तुम्ही दरवर्षी एक लाख रुपये जमा केले, तर 21 वर्षांच्या मॅच्युरिटी कालावधीनंतर तुम्हाला किती रक्कम मिळेल? चला, हे समजून घेण्यासाठी एक उदाहरण पाहू.
समजा, तुम्ही तुमच्या मुलीच्या नावावर वयाच्या पहिल्या वर्षी खाते उघडले आणि पुढील 15 वर्षे दरवर्षी 1 लाख रुपये जमा केले. योजनेचा कालावधी 21 वर्षांचा आहे, म्हणजे 15 वर्षे जमा केल्यानंतर पुढील 6 वर्षे तुम्हाला व्याज मिळत राहील. सध्याच्या 8.2% व्याजदरानुसार, तुम्ही जमा केलेली रक्कम आणि मिळालेले व्याज यामुळे मॅच्युरिटीच्या वेळी तुम्हाला सुमारे 46.5 लाख रुपये मिळू शकतात
खालील तक्त्यामध्ये याची सविस्तर माहिती दिली आहे:गुंतवणूक कालावधीवार्षिक गुंतवणूकव्याजदरमॅच्युरिटी रक्कम (21 वर्षांनंतर) 15 वर्षे 1,00,000 रुपये 8.2% अंदाजे 46.5 लाख रुपये
टीप: व्याजदर प्रत्येक तिमाहीत बदलू शकतो, त्यामुळे मॅच्युरिटी रक्कम थोडी कमी-जास्त होऊ शकते. तुम्ही Sukanya Samriddhi Yojana Calculator वापरून अचूक रक्कम काढू शकता.
सुकन्या समृद्धी योजनेचे फायदे
या योजनेचे अनेक फायदे आहेत, जे ती पालकांसाठी एक उत्तम investment option बनवतात. चला, याचे प्रमुख फायदे पाहू:
- उच्च व्याजदर: सध्या 8.2% व्याजदर, जो इतर बचत योजनांपेक्षा जास्त आहे.
- कर सवलत (Tax Benefits): योजनेत जमा केलेली रक्कम, मिळालेले व्याज आणि मॅच्युरिटी रक्कम या तिन्हींवर Section 80C अंतर्गत कर सवलत मिळते. तुम्ही वर्षाला 1.5 लाख रुपयांपर्यंत कर सवलत मिळवू शकता.
- जोखीममुक्त गुंतवणूक: ही योजना सरकारद्वारे समर्थित आहे, त्यामुळे तुमचे पैसे पूर्णपणे सुरक्षित आहेत.
- लवचिक गुंतवणूक: तुम्ही 250 रुपयांपासून गुंतवणूक सुरू करू शकता, आणि तुमच्या सोयीनुसार एकरकमी किंवा हप्त्यांमध्ये पैसे जमा करू शकता.
- मुलीच्या भविष्यासाठी आधार: शिक्षण किंवा लग्नासाठी मोठी रक्कम तयार होते, जी तुमच्या मुलीला स्वावलंबी बनवण्यात मदत करते.
खाते कसे उघडावे?
सुकन्या समृद्धी योजनेचे खाते उघडणे खूपच सोपे आहे. तुम्ही तुमच्या जवळच्या पोस्ट ऑफिस किंवा अधिकृत बँकेत जाऊन हे खाते उघडू शकता. सध्या, apply online ची सुविधा सर्व बँकांमध्ये उपलब्ध नाही, त्यामुळे तुम्हाला बँक किंवा पोस्ट ऑफिसला भेट द्यावी लागेल. खाते उघडण्यासाठी पुढील पायऱ्या फॉलो करा:
- निकटच्या बँक/पोस्ट ऑफिसला भेट द्या: तुमच्या जवळच्या पोस्ट ऑफिस किंवा योजनेत सहभागी असलेल्या बँकेत जा.
- अर्ज भरा: सुकन्या समृद्धी योजनेचा अर्ज (Form-1) भरा आणि आवश्यक कागदपत्रे जोडा (उदा., मुलीचे जन्म प्रमाणपत्र, पालकांचे ओळखपत्र, पत्त्याचा पुरावा).
- प्रथम जमा: किमान 250 रुपये कॅश, चेक किंवा डिमांड ड्राफ्टद्वारे जमा करा. तुम्ही एक लाख रुपये किंवा त्यापेक्षा कमी रक्कम जमा करू शकता.
- पासबुक मिळवा: खाते उघडल्यानंतर तुम्हाला पासबुक मिळेल, ज्यामध्ये तुमच्या सर्व व्यवहारांची नोंद असेल.
काही महत्त्वाच्या बाबी
सुकन्या समृद्धी योजनेत गुंतवणूक करताना काही गोष्टी लक्षात ठेवणे गरजेचे आहे:
- न्यूनतम जमा: खाते सक्रिय ठेवण्यासाठी दरवर्षी किमान 250 रुपये जमा करणे आवश्यक आहे. जर तुम्ही जमा केले नाही, तर खाते ‘डिफॉल्ट’ होऊ शकते, पण 50 रुपये दंड भरून ते पुन्हा सक्रिय करता येते.
- अंशतः पैसे काढणे: मुलगी 18 वर्षांची झाल्यावर किंवा 10 वी उत्तीर्ण झाल्यावर शिक्षण किंवा लग्नासाठी 50% रक्कम काढता येते.
- मॅच्युरिटी कालावधी: खाते 21 वर्षांनंतर मॅच्युर होते, किंवा मुलीच्या लग्नानंतर (18 वर्षांनंतर) बंद करता येते.
- ऑनलाइन पेमेंट: काही बँकांमध्ये तुम्ही mobile app किंवा internet banking द्वारे पैसे जमा करू शकता, पण यासाठी बँकेकडे चौकशी करा.
एक लाख रुपये जमा केल्यास किती मिळेल?
जर तुम्ही दरवर्षी एक लाख रुपये जमा केले, तर 15 वर्षांत तुम्ही एकूण 15 लाख रुपये गुंतवाल. 8.2% च्या सध्याच्या व्याजदरानुसार, 21 वर्षांनंतर तुम्हाला सुमारे 46.5 लाख रुपये मिळतील. जर व्याजदर कालांतराने वाढला, तर ही रक्कम आणखी जास्त असू शकते! यासाठी तुम्ही SSY Calculator वापरून तुमच्या गुंतवणुकीचा अंदाज घेऊ शकता.
कोणत्या बँकांमध्ये खाते उघडता येते?
सुकन्या समृद्धी योजनेचे खाते खालील बँकांमध्ये आणि पोस्ट ऑफिसमध्ये उघडता येते:बँक/संस्थासुविधा स्टेट बँक ऑफ इंडिया (SBI) ऑनलाइन पेमेंट सुविधा उपलब्ध पोस्ट ऑफिस पासबुक आणि सोपी प्रक्रिया HDFC बँक मोबाइल अॅपद्वारे व्यवहार ICICI बँक जलद प्रक्रिया आणि ग्राहक सेवा
या योजनेत सहभागी असलेल्या इतर बँकांमध्ये पंजाब नॅशनल बँक, बँक ऑफ बडोदा, आणि इंडियन बँक यांचा समावेश आहे. तुमच्या जवळच्या शाखेत संपर्क साधून अधिक माहिती घ्या.
का निवडावी ही योजना?
सुकन्या समृद्धी योजना ही तुमच्या मुलीच्या भविष्यासाठी एक उत्तम investment option आहे. यात तुम्ही कमी रकमेपासून सुरुवात करू शकता, आणि दीर्घकालीन गुंतवणुकीमुळे तुम्हाला मोठी रक्कम मिळते. याशिवाय, tax benefits आणि high interest rate यामुळे ही योजना इतर बचत योजनांपेक्षा वेगळी ठरते. तुमच्या मुलीच्या शिक्षणासाठी किंवा लग्नासाठी आर्थिक नियोजन करायचे असेल, तर ही योजना नक्कीच विचारात घ्या.
तुम्ही जर दरवर्षी एक लाख रुपये जमा केले, तर 21 वर्षांनंतर तुम्हाला लाखों रुपये मिळू शकतात, जे तुमच्या मुलीला स्वावलंबी आणि सक्षम बनवण्यात मदत करेल. मग वाट कसली पाहता? आजच तुमच्या जवळच्या पोस्ट ऑफिस किंवा बँकेत जा आणि सुकन्या समृद्धी योजनेचे खाते उघडा!
